Externe links in nieuw venster



Lessen uit de praktijk
De netwerken die gefinancierd door ZonMw mochten experimenteren, leverden verschillende resultaten op:




Besef uitbreiding disciplines nodig
 Veel netwerken startten met een huisartsenpraktijk, welzijnsorganisatie en meestal met een enkele oudere als kernteam. Ouderen brachten vaak andere thema’s naar voren dan de professionals. Het model van Age-friendly community bracht veel netwerken het inzicht dat ze slechts in één van de hoeken van het model actief waren.





Ouderen als serieuze partner van het netwerk
Ook bleken ouderen vaak nog geen serieuze partner van het netwerk te zijn. Sommigen vonden het lastig om te bedenken hoe dat kon, zeker bij ouderen in een kwetsbare positie. We zagen echter ook dat sommige netwerken juist vanuit ouderen waren ontstaan of al een veel meer interdisciplinair gezelschap met ouderen waren.

Dit plaatje laat zien dat er netwerken zijn met allerlei samenstellingen. De meesten startten linksonder in het assenstelsel en willen, al lerende door te doen, naar rechtsboven. Het kan interessant zijn om bij een nieuwe start aan te sluiten bij een al bloeiend en groeiend ouderennetwerk in plaats van vanuit systeempartijen.



Lees hier 6 verhalen van netwerken.



Waarde
 Het is voor lokale netwerken soms lastig om de waarde van het netwerk onder woorden te brengen. Hoe omschrijf je precies de waarde van ‘dat je elkaar beter hebt leren kennen en elkaar vaker vindt’? Of dat er nu meer holistisch naar ‘vergrijzing’ gekeken wordt, waardoor bijvoorbeeld ook de woningbouwvereniging wordt betrokken in het netwerk?

Het beschrijven van de waarde is wel belangrijk voor financiering en duurzaamheid van de netwerken. Visuele methoden kunnen helpen om de waarde van de netwerken niet alleen te reduceren tot ‘zichtbare’ waarde, zoals acties in de wijk of ontwikkelde producten of initiatieven. De metafoor ‘Samenwerken als een bos’ kan helpen om anders te kijken. Studenten hielpen ook in netwerken om de waarde in kaart te brengen. Hoe dan?

Ten slotte zagen we de waarde van conflicten in lokale netwerken. Samenwerken gaat zelden soepel, zeker als ouderen een gelijkwaardige plek in het netwerk krijgen. Het aangaan van deze conflicten werd door meerdere netwerken als een belangrijke waarde gezien. Conflict maakt helder wat mensen belangrijk vinden en brengt vooruitgang.

Lees hierover meer  


Werkzame mechanismen
 Netwerken zijn geen projecten met een duidelijk begin en eind, een helder kader, een projectleider en producten. Netwerken werken samen met betrokkenen die formele en informele relaties hebben, in een onzekere en complexe context, met uitdagende vraagstukken. Dit vraagt om een ander type benadering. Dit onderzoek liet zien dat een ecosysteem-benadering heel goed paste. Deze benadering kijkt niet alleen naar de ‘vruchten’ maar ook naar dat wat onder de grond groeit, welke wortels bestendigd worden, welke diversiteit ontstaat.

Leer hierover meer  


Succes en -faalfactoren
Dit onderzoek liet zien dat er een aantal succes- en faalfactoren zijn bij netwerken:
  • Het bouwen, onderhouden en voortzetten van een age­friendly ecosysteem vraagt specifieke vaardigheden van de betrokkenen; ook wel wicked skills genoemd;
  • In netwerken waar de focus minder lag op producten, maar op het creëren van ‘vruchtbare interacties’ met elkaar ontstond er een groter ecosysteem;
  • Samenwerken buiten je eigen domein of traditionele taakopvatting vraagt energie en wendbaarheid. Dit kan uitdagend zijn. Het vraagt om een moedige facilitator.
  • In netwerken waar de focus lag op samen leren, bloeiden de meeste initiatieven.
  • Last but not least, netwerken waar senioren als gelijkwaardige (gespreks)partner aan tafel zaten waren het meest duurzaam. Zij zijn geworteld in de wijk en willen graag langdurige verandering.

Leer hierover meer


Dynamische kennissynthese
 We leerden ook veel over hoe je samen ‘netwerkoverstijgend’ kunt leren. Dit deden we in een participatieve dynamische kennissynthese. Een aantal werkprincipes die ons hierbij hielpen:
  1. een rizomatisch ontwerp gebaseerd op veelheid, heterogeniteit en non-lineariteit van kennis; 
  2. vruchtbare grond gevoed door de talenten en wijsheid van deelnemers via participatieve creatieve methoden; 
  3. zogenaamde "wicked skills" van de facilitaor in ‘samen leer-proces’;
  4. een ecosysteemmetafoor die helpt om samen te leren en zich onderdeel van een groter geheel te voelen. 

Meer weten?
Lees meer op de pagina ‘Publicaties en producten’.




Een paar voorbeelden van producten die in de netwerken tot stand kwamen:










Over
Op deze website vind je praktische handvatten, wetenschappelijke kennis en ervaringen van mensen die al werkten aan leeftijdsvriendelijke gemeenschappen in Nederland. 
Dit zijn lokale netwerken die werken aan leefomgevingen die zijn afgestemd op de behoeften en vereisten van (oudere) burgers. 

De Engelstalige naam Age-friendly Community verwijst naar de wereldwijde  Age-friendly World beweging, die in 2007 startte vanuit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).  
De WHO verbindt met dit programma transdisciplinaire samenwerkingsverbanden mét burgers, vanuit het motto: ‘Een wereld waarin je ouder wilt worden’.

 Wie zijn wij?
De Nederlandse leergemeenschap Age-friendly Community startte vanuit een dynamische kennissynthese. Dit is een participatieve en dynamische meta-analyse waarbij betrokkenen uit allerlei contexten actief samen met en van elkaar leren.

De principes van participatief actieonderzoek zijn als basis gebruikt.
Drs. Marielle Schuurman, dr. Barbara Groot en prof.dr. Tineke Abma verbonden in deze dynamische kennissynthese 110 lokale netwerken (gefinancierd door ZonMw), die werkten aan leeftijdsvriendelijke gemeenschappen. 

Samen leerden we op allerlei creatieve manieren over transdisciplinair samenwerken mét (oudere) burgers.  
   









ontwerp & realisatie
Johanne de Heus en Marielle Schuurman 
© Age-friendly Community
2024