Creatieve werkvormen
Het gebruik van creatieve werkvormen, samenwerkingen met kunstenaars en/of social designers kan in lokale netwerken andere en nieuwe energie brengen. Maar ook andersoortige kennis op tafel brengen. Of het makkelijker maken om mee te doen voor mensen die minder talig zijn of gewoon meer in beelden denken.
De Tool Samenwerken als een bos is een resultaat van zo’n samenwerking. Deze tool helpt bij het kijken naar de samenwerking in je netwerk, alsof het een bos is. Dit helpt om onderlinge relaties en dynamiek in beeld te krijgen en meer vanuit samenhang te kijken, denken en doen.
Een aantal andere inspiratievolle methoden
De rugzak-metafoor
Welke kennis neem jij allemaal mee in jouw rugzak? Iedereen krijgt een vel papier en potloden of krijtjes. Nodig mensen uit om niet alleen het zichtbare, maar ook datgene te tekenen wat achter een ritsje zit, of in een geheim vakje. Door vervolgens uit te wisselen wat er op ieders tekening staat, krijg je inzicht in wat ieder meebrengt in het netwerk.
Door je rugzak te laten zien, met ook soms de dingen die ‘achter de rits zitten’ en die verborgen blijven voor de buitenwereld, ontstaat een gesprek dat niet alleen professionele expertise zichtbaar maakt, maar ook persoonlijke drijfveren en waarden, op een veilige en speelse manier.
Empathy-map
Empathy mapping, een tool bedacht door Dave Gray, wordt veel ingezet in de marketingwereld om de gedachten en gevoelens van je doelgroep beter te leren begrijpen en je in hen in te leven. Want, stel je eens voor, je wilt een lokaal netwerk beginnen. Maar na vele uitnodigingen en “save the dates” te hebben verstuurd aan zorg- en welzijnsprofessionals blijkt echter dat niemand zit te wachten op een leergemeenschap. Om deze reden is het belangrijk om jezelf in te leven in de doelgroep, zodat jouw idee of initiatief ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden door de groep voor wie je het hebt bedacht. Lees hier meer over.
Dilemma café
In een dilemmacafé komen mensen samen om verschillende dilemma’s van de deelnemers te bespreken. Een dilemma is een keuze tussen alternatieve manieren van handelen, waarbij het niet duidelijk is welke de juiste is. Een dilemmacafé kan over elk onderwerp gaan, bv. participatie, conflict, of inclusie. Het doel is om de deelnemers bewust te maken van de uitdagingen van lokale netwerken; een gezamenlijke dialoog aan te moedigen, inclusief kritisch luisteren en vragen stellen; het leren te stimuleren door te horen over verschillende manieren om problemen te zien en te begrijpen; een verscheidenheid aan aanbevelingen voor actie te verkennen. Dilemma café is een werkvorm die ontwikkeld is door Durham University. Zij ontwikkelden ook een ‘Guide for facilitators’. Hierbij een Nederlandse compacte facilitator-versie die we ook in de projectleidersbijeenkomsten in september 2022 gebruikten.
“Het enige dat we doen is de substantie van ouderen die met pensioen gaan onttrekken. Kennis verdwijnt. Dus we zijn niet circulair bezig"
Oudere burger
Om je verbeelding aan te spreken en te fantaseren over een ouderenvriendelijke planeet, kun je theatrale werkvormen gebruiken. Een voorbeeld hiervan is een workshop geïnspireerd op Imaginairy Community van Chol Theatre uit Engeland. Samen ga je een ‘fantasieverhaal’ of ‘fantasiewereld’ maken in een groep, in dit geval de ‘super age-friendly community bouwer’. Hoe zit dat eruit? Wat is de ideale hoofdrolspeler, plek waar die werkt, hulpbronnen die hij of zij heeft, etc. Alle fantasie is welkom. Een opwarmoefening is nodig om te starten met zo’n methodiek.
Tableau Vivants
Door een casus met betrokkenen fysiek uit te spelen in een ‘opstelling’ kan je inzicht krijgen in de verhoudingen tussen mensen, inclusief machtsrelaties. Een opstelling heeft een oorsprong in het systemisch werken (Bert Hellinger en Virginia Satir). Het is een ruimtelijke weergave van betrokkenen bij een casus. Je kunt het zien als een (reeks) levende foto’s van de situatie. Het doel van een opstelling is om symptomen en onbewuste dynamieken inzichtelijk te krijgen. De opstelling start met een kort gesprek met iemand die de casus in brengt. De begeleider nodigt vervolgens mensen uit die representant willen zijn voor de betrokkenen in de casus, bijvoorbeeld voor de zorgprofessional, voor de oudere burger of een naaste en vraagt ze een plek in de ruimte te kiezen. Vervolgens bespreek je hoe het voelt om zo in die positie te staan, en wat je liever zou willen.
Een zine maken in 4 stappen
Samen een zine (mini-tijdschrift) maken is een creatieve manier om verhalen, beelden en verschillende soorten kennis en informatie samen te brengen. Je hebt nodig:
- A3 papier
-
schaar
-
tekenmaterialen
-
oude tijdschriften
-
lijm
Stap 1
vouw je vel volgens deze methode en knip of snijd in het midden, zodat je het vel kunt vouwen tot boekje. Nummer de bladzijden met potlood - of niet en laat je verrassen door onverwachte combinaties.
Stap 2
Kies een thema of vraag waar je mee wilt werken
Stap 3
Zet de wekker op 20 minuten
Stap 4
Scheur, knip, plak, teken, schrijf en laat je verbeelding de vrije loop! En herhaal stap 3 en 4 net zo lang tot je blij bent met het resultaat. Veel plezier!
Hieronder wat voorbeelden van zines: